Czy gmina może udzielić pożyczki spółce komunalnej

Zgodnie z przepisami ustawy o gospodarce komunalnej – jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także mogą przystępować do takich spółek.

W praktyce udzielanie takich pożyczek nie jest kwestionowane. Za sporną może uchodzić kwestia VAT od takiej pożyczki, tj. czy gmina działa tu w charakterze podatnika VAT. W jednej z interpretacji dyrektor KIS zwrócił uwagę, że „(…) Podmiot prywatny świadczący określone usługi może kwestionować brak opodatkowania podmiotu prawa publicznego wykonującego te same usługi” (zob.: interpretacja z 25 lutego 2020 r., 0111-KDIB3-1.4012.872.2019.2.IK).

Zatem zastosowanie znalazłaby reguła, iż zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Warto pamiętać o tym, że:

- przy udzielaniu pożyczek – odsetki stanowią obrót z tytułu sprzedaży (podstawę opodatkowania wiąże się więc z odsetkami)

- z racji zwolnienia usługi pożyczki z VAT – podatnik nie musi dokumentować jej fakturą, chyba że kontrahent zażąda wystawienia takiej faktury w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym wykonano usługę,

- obowiązek wykazania odsetek w deklaracji odnosi się do okresu rozliczeniowego, w którym powstał obowiązek podatkowy – ten zaś powstaje z momentem otrzymania całości lub części zapłaty, a więc w momencie otrzymania odsetek.

W tym ujęciu – nie podlegają PCC te umowy pożyczki, dla których przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku VAT z tytułu dokonania tej czynności.

Gdyby jednak przyjąć pogląd o „działaniu w charakterze organu władzy publicznej” (gmina, jako niepodatnik), to z kolei wystąpiłoby nie tyle wyłączenie, co zwolnienie z podatku PCC, ponieważ zwalnia się z podatku pożyczki wspólnika udzielane spółce kapitałowej.